Powrót Luzina do Polski
9 lutego 1920r. wkroczył do Luzina oddział konny Pułku Szwoleżerów Armii Polskiej generała Józefa Hallera. To wydarzenie stało się symbolem powrotu Luzina do Polski.
Mieszkańcy ze wzruszeniem witali żołnierzy polskich. Z inicjatywy księdza Ludwika Machalewskiego przygotowano trzy bramy triumfalne, udekorowano odświętnie całą wieś. Hasła ,, Niech żyje Polska”, ,,Niech żyje Wojsko Polskie”, uroczysty pochód mieszkańców, świadczyły o wielkiej radości tutejszej ludności. Ksiądz Machalewski wyjechał bryczką naprzeciw polskim żołnierzom.
Czternastodniowy pobyt żołnierzy na terenie wsi okazał się wielkim rozczarowaniem. Żołnierze grabili mieszkańców, dokonywali rekwizycji żywności. Postawa żołnierzy zawiodła mieszkańców, szczególnie księdza Ludwika Machalewskiego, który próbował protestować przeciwko grabieży, przeciwko podłemu zachowaniu żołnierzy. Zaczęto mu grozić. Niestety wkrótce po tych wydarzeniach zmarł.
Działająca Komisja Graniczna wytyczyła granicę polsko – niemiecką zaledwie 4 km od centrum wsi. Część mieszkańców pochodzenia niemieckiego opuściła Luzino, urzędnikami zostali Polacy.
Opracowanie: Gertruda Kowalczyk
Bibliografia:
- Fikus S., Historia wsi Luzino i okolic w latach 1871-1985, Gdańsk 1992.
- Janusz A., Strzebielino 1316-1945 Historia kaszubskiego zaścianka rycerskiego, Gdynia 2016.