Kolej żelazna w Luzinie 1870

W 1856 roku Towarzystwo Kolei Berlińsko-Szczecińskiej (Berlin-Stettiner Eisenbahn-Gesellschaft) wystąpiło o koncesję na budowę linii kolejowej Stargard Szczeciński-Białogard-Koszalin-Słupsk-Sopot-Gdańsk. Pierwszym jej odcinkiem, otwartym 1 czerwca 1859 roku, było połączenie Stargard-Koszalin.

Po tym roku przystąpiono do projektowania dalszej części tej linii. Realizacja kolejnych odcinków napotykała na wiele trudności. Była związana z bardzo wielkimi kosztami oraz kłopotami z  wytyczeniem w terenie jej przebiegu.

Zdecydowane wsparcie tej inwestycji przez samorządy, w tym przez Sejmik Powiatowy Wejherowski miejscowych właścicieli ziemskich i przedsiębiorców, zadecydowało o tym, że 13 marca 1867 roku król Prus Wilhelm I i kanclerz Otto von Bismarck podpisali zgodę na budowę linii kolejowej na trasie Koszalin-Gdańsk.

Decyzja ta podyktowana była względami gospodarczymi. Chciano w ten sposób wpłynąć na rozwój terenów słabo rozwiniętych, o gospodarce rolnej, pozbawionych przemysłu. Nie bez znaczenia był także aspekt społeczny. Lata nieurodzaju wpłynęły na zubożenie ludności wiejskiej, panował głód i bezrobocie, jego konsekwencją była epidemia tyfusu oraz zjawisko masowej emigracji.

 Połączenie Gdańska ze Słupskiem powstawało w dwóch etapach. W pierwszym skomunikowano Gdańsk z Sopotem. Otwarcie tego odcinka nastąpiło 1 lipca 1870 roku.  1 września tego roku budowa całej linii została „domknięta” – uruchomiono odcinek Słupsk – Sopot. Pierwszy pociąg przejechał przez Luzino 28 sierpnia 1870 roku. Regularną linię uruchomiono 1 września. Pełnoprawną stację kolejową uzyskało Luzino na przełomie 1885/86 roku, taką datę podaje Stefan Fikus. Według innych źródeł nastąpiło to dopiero w 1891 roku.

Pełne uruchomienie tej linii kolejowej miało przełomowe znaczenie dla dalszego rozwoju wsi, zarówno pod względem gospodarczym jak i cywilizacyjnym. Stała się ona swoistym centrum dla okolicznych miejscowości. Przed oddaniem do użytku kolei mieszkało tu 551 osób (1869r.), a w latach 1885-1900 liczba ludności wzrosła nie mniej niż o 400 mieszkańców, a więc już na koniec XIX wieku mieszkało w Luzinie co najmniej 1 000 osób.

Opracował Andrzej Janusz

Więcej informacji tutaj

Bibliografia:

S. Fikus, Początki kolejnictwa na Ziemi Lęborskiej, w: Biuletyn Historyczny Lęborskiego
Bractwa Historycznego, nr 10, lipiec 1999.
S. Fikus, Historia wsi Luzino i okolic w latach 1871-1985, Gdańsk 1992.
Historia kolei na Pomorzu. W 1870 uruchomiono linię ze Słupska do Gdańska, w: https://dziennikbaltycki.pl/historia-kolei-na-pomorzu-w-1870-uruchomiono-linie-ze-słupska-do-gdańska/ar/668009
A. Janusz, Strzebielino 1316-1945 Historia kaszubskiego zaścianka rycerskiego, Gdynia 2016.
Z. Klotzke, Bedeker Luziński, Luzino 2004.
Pociągiem do Berlina przez Stargard, w: 30 dni, nr 4/5, 2020r.
B. Poźniak, Północne Kaszuby pod zaborem pruskim, w: https://historia.trojmiasta.pl/Polnocne-Kaszuby-pod-zaborem-pruskim-n151342.html
F. Schulz, Kreis Neustadt und Putzig, Danzig 1907, tłumaczenie z niemieckiego Wawrzyniec Sawicki i Wojciech Szeremiewski, red. naukowa Radosław Biskup, Dzieje powiatu wejherowskiego i puckiego, Gdańsk-Puck-Wejherowo 2011.
F. Sikora, Linia kolejowa, w: Kukówka, Gazeta Wspólnoty Samorządowej, nr 2, 16-31.01.92r.