Wolne wybory do Rady Gminy Luzino, 27.05.1990 r.

     27 maja 1990 r., odbyły się w Polsce pierwsze po II wojnie światowej, w pełni wolne wybory, zarządzone przez Prezesa Rady Ministrów Tadeusza Mazowieckiego. Przywrócenie samorządności wspólnot lokalnych uznawane było za jedną z najważniejszych reform okresu transformacji ustrojowej. Polacy otrzymali szansę urządzenia swoich miast i wsi – swoich Małych Ojczyzn – zgodnie z własnymi oczekiwaniami i potrzebami.

     Przeprowadzona w 1990 roku zmiana ustroju w Polsce, była logiczną konsekwencją przemian zapoczątkowanych protestem całego narodu w pamiętnym sierpniu 1980 roku. Była uwieńczeniem ofiarnej walki o swobody obywatelskie i pełnie niepodległości kontynuowanej w latach 80.

     Dokonująca się u schyłku roku 1989 gruntowna zmiana ustroju terytorialnego państwa polskiego, miała swoje mocne ideowe korzenie. Rozwój ten został zapoczątkowany przy okrągłym stole, gdzie po raz pierwszy po latach peerelu ostrożnie formułowano konstytucyjne podstawy samorządu terytorialnego. Fundamentalną rolę odegrała ustawa o samorządzie terytorialnym z dnia 8 marca 1990 roku, zrywając z praktykowanym w okresie powojennym modelem państwa totalitarnego, skrajnie scentralizowanego i kontrolowanego przez jeden układ polityczny. Odejście od tego modelu sprawowania władzy, wyzwoliło nadzieje i oczekiwania wszystkich grup społecznych. W całym kraju zaczęły powstawać inicjatywy społeczne w postaci komitetów obywatelskich, które podjęły przygotowania społeczności lokalnych do nadchodzących wyborów.

     Pierwsze demokratyczne wybory, przeprowadzone dnia 27 maja 1990 roku dały Polakom możliwość samodzielnego rozstrzygania o swoich sprawach. W wyniku wyborów wyłoniona została 22 osobowa Rada Gminy Luzino.

 W skład I Kadencji Rady Gminy Luzino wchodzili:

Roman Dampc, Wacław Dampc, Jerzy Dobek, Marian Dzienisz, Ryszard Grzenkowicz, Jan Hebel, Kazimierz Hinc, Józef Hinz, Barbar Koepke, Wacław Miotk, Andrzej Mielke, Kazimierz Odwald, Stanisław Perszon, Anna Post, Jan Schulz, Leon Serkowski, Andrzej Stefanowski, Teofil Sirocki, Andrzej Stenka, Urszula Topp, Wojciech Trybowski, Jarosław Wejer, Stefan Wróblewski, Róża Wandtke.

     Pierwsza sesja Rady Gminy Luzino, odbyła się dnia 6 czerwca 1990 roku, w czytelni Gminnej Biblioteki Publicznej w Luzinie. Przewodniczący Komisji Wyborczej Krzysztof Bober otworzył uroczystą Sesje Rady Gminy. Radni oraz zaproszeni goście w osobach: ks. Henryk Szydłowski, Sikora Tekla, Wojewski Józef, Władysław Mazur, Wiesław Gniech, Piotr Wesserling, Grzegorz Umiński, Wojciech Lenarczyk, Krystyna Grzenkowicz, Andrzej Janusz, Halina Stankowska, Jerzy Kieliński, Zbigniew Stanke, Krystyna Bułak, Gładysz Małgorzata, Krośnicka Maria, Gołąbek Halina, Groth Ryszard, Kołacz Stanisław, Sychowski Teofil, Cisłowski Augustyn, Semak Jadwiga, Szyc Lucyna, Miotk Jerzy, Konkol Wiesław, Sikora Feliks, Świniarski Bronisław, Radziuk Władysław, Tabelli Wiesław, Felstau Urszula, Sirocki Kazimierz, Sirocka Stefania, Trybowska Teresa, Furtak Anoni, Miotk Zygmunt, Janeczek Elżbieta, Pallach Andrzej, Labudda Szczepan, Kierznikiewicz Helena, Lewiński Jan, Wiśniewski Zygmunt, Dampc Józef, Sikora Marek, Białczak Wiesław, Żywicka Leokadia, Wicon Klara, Paszki Józef, Marszał Teodor, Szpica Brunon, Wandtke Róża, Wejer Jarosław, Wróblewski Stefan oraz Małaszycki Andrzej. Wszyscy  odśpiewali Hymn Państwowy, wysłuchali informacji z przebiegu wyborów oraz złożyli uroczyste ślubowanie.

     Nowo wybranej Radzie błogosławieństwa udzielił ks. proboszcz Henryk Szydłowski, który wspomniał że: „społeczeństwo wraca do chrześcijaństwa i pełnej demokracji. Wskazał, że „możemy modlić się do Boga, aby nam dopomógł w rozbudowie naszej gminy. Wszyscy mamy świadomość wielkich zaniedbań i przeszkód już zastarzałych.”

     W wyniku tajnego głosowania na Przewodniczącego Rady Gminy Luzino, na okres kadencji w latach 1990-1994 wybrany został Teofil Sirocki, była to pierwsza Uchwała o wyborze przewodniczącego. Następnie Rada podjęła decyzję o wyborze delegata do Sejmiku Samorządowego w osobie Ryszarda Grzenkowicza. Podczas kolejnej, drugiej Sesji Rady Gminy, która odbyła się 9 czerwca 1990 roku, Rada dokonała wyboru Wójta Gminy Luzino w osobie Kazimierza Hinca. Po dwóch latach pierwszej kadencji wójt Kazimierz Hinc wyjechał do Ameryki w celu dokształcenia się w pracach samorządowych. Nastąpił ponowny wybór i od 1992 roku tę funkcję piastuje Jarosław Wejer, a wicewójtem został Teofil Sirocki.

     30 czerwca 1990 r. ówcześni Radni wybrali Zarząd Gminy Luzino, w którego szeregi weszli: Jarosław Wejer, Teofil Sirocki, Ryszard Grzenkowicz i Stanisław Perszon.

     Podczas sesji, w dniu 28 lipca 1990 r. Rada Gminy Luzino powołała Skarbnika Gminy Luzino, którym została Mirosława Stolc, funkcję tę pełniła do 11 maja 2016 r.

     14 września 1990 r. radni podjęli uchwałę w sprawie potwierdzenia istnienia sołectw w Gminie Luzino. Ustalono, że w obrębie gminy działają następujące sołectwa: Barłomino, Dąbrówka, Kębłowo, Kochanowo, Milwino, Luzino, Robakowo, Sychowo, Tępcz, Wyszecino, Zelewo, Zielnowo.

     Radni pierwszej kadencji podjęli się realizacji ważnych dla gminy i jej mieszkańców, nowych zadań inwestycyjnych takich jak m.in.: budowa Ośrodka Zdrowia w Luzinie, budowa stacji uzdatniania wody w Luzinie i modernizacje sieci wodociągowych. Nowe doświadczenia radych i dobrze wykonana przez nich praca, była podstawą do stwierdzenia pod koniec pierwszej kadencji, że reforma samorządowa była jedną z najbardziej udanych reform w państwie. Na ten niemały sukces złożyły się wielorakie działania pośród których przede wszystkim należy wymienić entuzjazm i zaangażowanie szerokich kręgów samorządowych.

     Pomyślne funkcjonowanie samorządu, było sygnałem, że proces ten należy kontynuować, kierując się zasadą pomocniczości, przyjmując obywatela – mieszkańca gminy za podstawowy podmiot wszelkich spraw. Tak więc gmina powinna się zajmować tym, czego pojedynczy człowiek wraz z rodziną wykonać nie może. Potwierdzeniem woli Polaków do samodzielnego rozstrzygania o własnych swoich sprawach były następne wybory samorządowe z czerwca 1994 roku. Wyłoniona w wyniku tych wyborów ówczesna 20 osobowa Rada Gminy Luzino drugiej kadencji, podjęła się realizacji wieloetapowych i trudnych finansowo zadań takich jak: budowa oczyszczalni ścieków i kolektora sanitarnego, rozbudowy Szkoły w Luzinie, Barłominie
i Kębłowie. Podjęła decyzje o budowie i rozbudowie wodociągów w sołectwie Sychowo, Milwino, Tępcz i Robakowo.

     Radni Gminy i samorząd gminny, należy jednoznacznie stwierdzić, że dobrze wywiązał się z powierzonych mu zadań, choć przyszło im działać w niezwykle trudnych warunkach. Cedowanie na gminę coraz to nowych zadań, jednakże bez zapewnienia odpowiednich środków finansowych na ich wykonanie, mino stosownych zapisów ustawowych z konstytucją włącznie, powodowało powstawanie niemałych problemów ograniczających się do zasady tyle samorządności, ile pieniędzy. Radni Gminy Luzino kolejnych kadencji podjęli się realizacji nowych zadań inwestycyjnych wynikających
z konieczności przeprowadzonych reform oraz zadań będących kontynuacją wynikającą z poprzedniej kadencji.

     Do dorobku można zaliczyć m.in.: dobrze przeprowadzoną reformę oświaty i służby zdrowia, wybudowanie budynku Gimnazjum w ramach I etapu przewidzianych prac, rozbudowę Szkoły Podstawowej w Kębłowie oraz kontynuację budowy kolejnych etapów kanalizacji sanitarnej i wodociągów gminnych.

     Reforma samorządowa w Polsce należy do najbardziej udanych reform ustrojowych Państwa. Wspomniana ustawa z dnia 8 marca 1990 roku, przesądziła o kształcie terytorialnym Polski. Zerwano wówczas z peerelowskim systemem, którego hasło „partia kieruje, a rząd rządzi” właściwie odzwierciedlało minione czasy. System ten nie premiował przedsiębiorczości i inicjatywy. Premiował bierność i w tym duchu wychowywał ludzi. W tych warunkach nie było miejsca na żadne przejawy samorządności, szczególnie w układzie terytorialnym.

Opracowanie: Renata Szkoła 

Gminna Biblioteka Publiczna im. Leona Roppla w Luzinie  

Film zrealizowany przez Gminną Bibliotekę Publiczna w Luzinie w ramach projektu  My ’89: